27 Eylül 2022 Salı

MİTOLOJİ VE BİLİMKURGU

 


Edebiyat, sinema, müzik her zaman mitolojiden faydalanıyor. Mitoloji, mitler, mitoslar sanatın ilgisini hep çekiyor.

Mitoloji bir anlamda masallar, efsaneler. Bir zamanlar teknoloji yokken insanlar doğa olaylarına, göğe bakmışlar ve mitleri yaratmışlar.

Günümüzde ise teknoloji, bilim gelişti, internet var. Eskisi gibi mitler bulmak zor. İnsanlar eski çağlarda çeşitli nedenlerle efsaneler bulurken birçok da yaratıklar düşünmüşler. Tek boynuzlu at gibi, üç gözlü hayvanlar gibi. Uçan veya korkutan hayvanlar. Düşlerde görülebilecek türden.

Günümüzde ise bilimkurgunun yaratıkları biraz mitolojiye benzetilebilir. Uzaydan gelen yaratıklar gibi, yeşil uzaylılar hatta robotlar bile.

Yeni mitoloji olarak bilimkurgu düşünülebilir. Ancak bilimkurgu mitoloji sayılmaz. Robotlar bir teknoloji kurgusu olduğu için bilimkurgu olur, çünkü var olmaları gerçekten mümkündür.

Mitoloji tanrısal varlıklar veya yaratıklar, ruhlar sayılırlar. Mitoloji çoğunlukla bir yaratılış hikayesi, bir kahramanlık öyküsü aktarıyor. Ve bir öykünün mitoloji olması için öncelikle bu hikayeyi gerçek olarak kabul eden bir toplumun olması gerek.

Hayaletlerin ve ailenlerin, yaratıkların gerçek olduğuna inanan ve ona göre yaşamını düzenleyenler varsa o hikaye mitoloji olabilir.

İnsanlar zamanında Yunan tanrılarını gerçek kabul etmişler, bu yüzden onlar mitoloji. Ama kimse alienin, yaratıkların, zombilerin, hayaletlerin, dünya dışı varlıkların gerçek olduğunu düşünmez ama hayal eder. Bu nedenle bilimkurgu, mitoloji olmuyor.


/(Not: Sevgili Özlem Ekici-Levlanın Not Defteri arkadaşımız podcast yayınına başlamış. İlk yayında mitoloji ve edebiyat konusunu işlemiş. Podcast'te bir diğer sevgili blog arkadaşımız Emre Bozkuş da sohbet ediyor Özlem ile. Bu yazıyı podcast i dinleyince ardından düşünerek yazdım)

44 yorum:

  1. eveet bilimkurgu mitoloji sayılmaz ama eski mitlerden beslenebilir tabi ki :) dediğin gibi mitoloji insanüstü güçlere sahip varlıkların veya inanılmaz olayların aktarıldığı ve gerçek olduğuna inanıldığı hikayelerdir bilimkurgu ise gerçekte olması mümkün olan bilimsel dayanakları olan ve günümüzde olmasa bile gelecekte olması muhtemel unsurları içerir :)

    YanıtlaSil
  2. mitoloji günümüz yapımlarının da sıkça başvurduğu bir şey, çok da severim

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. ahmet ozan.

      eveet iyi oluyor filmlerde dizilerde :)

      Sil
  3. Bilim kurgu mitoloji olmaz ama İbrahimi dinlerin geleceğin mitolojisini oluşturacağını düşünüyorum:)

    YanıtlaSil
  4. Güzel bir yazı olmuş. Podcast dinlemeyi sevmiyorum. Odaklanamıyorum dinlerken.

    YanıtlaSil
  5. Edebiyatı bir o kadar severken mitolojiye nasıl ilgi duyamam? İçimdeki bu yaman çelişkiyi çözmek zor. Belki de hayal gücümü elimden aldılar, bilmiyorum...

    YanıtlaSil
  6. Bağlantıyı ziyaret edip minik bir kısmını dinledim, sohbet havası da hoşuma gitti. :) Bilim-Kurguyu hiç olası bir mit doğurganı olarak düşünmemiştim. Mitler canlı, diğeri ölü bana göre.

    YanıtlaSil
  7. Mitoloji konusu benim hep ilgimi çekmiştir. Ama bilimkurgu çerçevesinden hiç düşünmemiştim. Aslında bilimkurgu ya da fantastik tarzda film veya hikayelerin en popülerleri belki küçük mitolojilerdir. Yüzüklerin Efendisi bence güzel bir örnek :)

    YanıtlaSil
  8. Bilimkurgu yeni mitoloji fikri çok ilginç:)

    YanıtlaSil
  9. Mitoloji bana hep uzak gelmiştir ama bi bakayım :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. geçmiş bahar mimozası.

      edebiyat sevenler mitoloji ile sık karşılaşır :)

      Sil
  10. Mitoloji seviyorum özellikle temeldeki korkuları ve güç savaşlarını anlamak için oldukça iyi , kalemine sağlık deep :)

    YanıtlaSil
  11. Mitoloji ilgimi çekmiyor pek, bilimkurgu da. :))

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. duygu emanet.

      eveet sen fantastik seviyon :)

      Sil
  12. Bilimkurgu ve mitolojiyi hiç birbirine benzetmedi ben. Mitoloji daha bir masal ama bilim kurgu teknoloji. Hani işin içine yaratıklar falan giriyor da ne bileyim. Mitoloji daha keyifli sanki

    YanıtlaSil
  13. Emre'ye bahsettim yazından, kesinlikle katılıyorum. Tabi biz o kadar iyi incelemedik konuşurken ama kesinlikle birbirinin yerine geçecek kadar aynı diyemiyorum ben de :)

    YanıtlaSil
  14. Bilimkurgu ve mitoloji benzetmesi çok hoş olmuş Deep, hiç böyle düşünmemiştim. Senin de yazıda bahsettiğin gibi bunun olması çok zor ancak insanlık olarak mitlere ihtiyacımız var bence, her zaman bu ihtiyacın yerini dolduracak yeni şeyler bulmaya çalışıyoruz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. vulnicure.

      eveet insanlar masalı hayali mitleri sever dey mi :)

      Sil
  15. Tamam ikisi de ayrı alanlar. Ama mitolojik bilim kurgu da güzel olur aslında. Bak ne dicem Deepcan. Sen bu işi kotarırsın bence. Bi denesene 😉😇

    YanıtlaSil
  16. Fincan tatlıymış :)
    Mitoloji merak etsem de şuana kadar okuma fırsatım olmadı. Yıl bitmeden farklılık yapıp okurum belki :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. mor düşler.

      fincanı yemek yediğim bi yerde görüp çektim :) mitoloji okunur yani ilginç masallar :)

      Sil
  17. mitoloji ile bilim kurgu arasında kurduğun bağ çook hoşuma gitti. eskiden gökyüzüne bakıp mitolojik öyküler düşlerken şimdi yine aynı gökyüzünde öte gezegenleri ve yaşamları düşlüyoruz. çok garip belki de insanların giydikleri yedikleri değişiyor. ama aslında hep aynı kalıyoruz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. şeyma nil.

      evet bak ne güzel söyledin :)

      Sil
  18. Uzun süredir bloğuna uğramıyormuş gibi hissettim deep. Biraz burada kalacağım. ayın başından beri mitolojiye takmış durumdayım her kitabı okuyup her videoyu izliyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. dear monarosa.

      mitoloji evet çok okunabilecek bir dal :)

      Sil
  19. ilkay.

    mitoloji keyifli heycanlı ivet :) fincanı bir kafede bişeyler yerken görüp çektiydim :)

    YanıtlaSil
  20. Mitoloji rüyaları da görmüşsün Deep :)

    YanıtlaSil
  21. ikisi de ilgimi çekiyor özellikle mitoloji ile ilgili kitap okumayı severim en son Ben,Kirke isimli kitabı okudum bir de Amerikan tanrıları diye bir kitap okumuştum tavsiye ederim..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. audrey.

      american gods, dizisini izledim, o herhalde dey mi :)

      Sil
  22. müfred.

    anladım evet mantıklı :)

    YanıtlaSil